Tworzenie uziemienia w starszych instalacjach elektrycznych – poradnik

Wstęp

Często spotykane problemy związane ze starszymi budynkami to przestarzałe instalacje elektryczne, które nie oferują właściwego uziemienia. Brak odpowiedniego uziemienia może prowadzić do groźnych sytuacji, takich jak porażenie prądem czy pożar. W tym artykule przedstawimy praktyczny poradnik na temat tego, jak stworzyć właściwe uziemienie w starej instalacji oraz podłączyć różnicówkę.

Na skróty:

• Starsze domy często mają instalacje elektryczne bez uziemienia.
• W domu jednorodzinnym można znaleźć cztery rodzaje instalacji elektrycznych: TN-C, TN-C-S, TT, TN-S.
• Instalacja TN-C nie posiada oddzielnych przewodów neutralnych i ochronnych, zamiast tego stosuje się przewód ochronno-neutralny o oznaczeniu PEN.
• Uziemienie należy podłączyć na etapie rozprowadzania instalacji w domu.
• W starszych budynkach można stworzyć uziemienie otokowe.
• Do tworzenia uziemienia otokowego wykorzystuje się pręty, druty, kształtowniki lub stalowe taśmy z przewodzącymi powłokami ochronnymi.
• Różnicówka nie powinna być stosowana w układzie TN-C, ale może być podłączona w układzie TN-C-S.
• Instalacja wymaga wykonania przewodów uziomowych, łączących uziom z przewodami uziemiającymi.
• Zacisk pobierczy łączy przewód uziomowy z przewodem uziemiającym.
• Szyna uziemiająca umożliwia połączenie wyrównawcze pomiędzy uziomem a elementami przewodzącymi.

Rodzaje instalacji elektrycznych i ich charakterystyka

W domu jednorodzinnym można spotkać się z czterema rodzajami instalacji elektrycznych: TN-C, TN-C-S, TT i TN-S. Każdy z nich cechuje się innymi parametrami dotyczącymi przewodów neutralnych (N) i ochronnych (PE), a także sposobu uziemienia.

• TN-C: Instalacja typu TN-C łączy funkcje przewodu neutralnego i ochronnego w jeden przewód PEN. Nie posiada ona jednak oddzielonego przyłączenia do ziemi.
• TN-C-S: W systemie tym występuje osobny przewód PE dla ochrony odgromowej oraz N dla obwodów użytkowych.
• TT: Ten rodzaj instalacji wykorzystuje oddzielne przewody neutralne i ochronne. Uziemienie jest realizowane poprzez uziom.
• TN-S: W systemie TN-S stosuje się również osobne przewody N i PE, a uziemienie odbywa się za pomocą uziomu oraz przewodów ochronnych.

Jak zrobić uziemienie w starej instalacji?

Tworzenie właściwego uziemienia w starszych budynkach może być trudniejsze niż we współczesnych konstrukcjach, jednak istnieje kilka metod, które można zastosować.

1. Stworzenie uziemienia otokowego: W starszych budynkach często można spotkać się z brakiem odpowiednich przyłączy do ziemi. W takim przypadku dobrym rozwiązaniem jest stworzenie tzw. „uziemienia otokowego”, które pozwala na uzyskanie skutecznego efektu bez potrzeby ingerencji w głębokość gruntu.

Do tworzenia tego typu uziemiających stosuje się różne materiały: pręty stalowe, druty miedziane czy kształtowniki aluminiowe oraz stalowe taśmy pokryte warstwą ochronną (np. cynkowanymi). Ważne jest montowanie takiego systemu na całym obwodzie domu jednorodzinnego lub innym obiekcie użytkowym.

2. Podłączenie różnicówki do starej instalacji: W przypadku instalacji TN-C różnicówka (RCD) nie powinna być stosowana, ze względu na łączoną funkcję przewodu PEN. Jeśli jednak mamy do czynienia z instalacją TN-C-S, można podłączyć różnicówkę.

Wykonanie przewodów uziomowych i uziemiających

Aby zapewnić właściwe działanie systemu uziemienia, należy wykonać połączenie pomiędzy elementami ochronnymi a ziemią. Przewody uziomowe służą do tego celu – łączą one podzespoły jak np. zacisk pobierczy czy szyna uziemiająca oraz prowadzą bezpośrednio do uziomu.

Następnie wykonuje się połączenie wyrównawcze pomiędzy tymi elementami za pomocą przewodów ochronnych PE (lub PEN), które docelowo zostaną przyłączone również do obwodu elektrycznego użytkowego.

Zastosowanie odpowiednich urządzeń i norm

Przeprowadzając prace nad modernizacją starej instalacji elektrycznej warto mieć na uwadze obowiązujące normy takie jak PN-HD 60364-4-41 czy PN-IEC 60364-4-4 oraz stosować odpowiednie urządzenia – np. zabezpieczenia przeciwprzepięciowe czy wspomniane wcześniej różnicówki RCD.

Podsumowanie

Stworzenie właściwego uziemienia w starej instalacji elektrycznej może być wyzwaniem, ale dzięki temu artykułowi powinieneś już wiedzieć, jak zrobić uziemienie w gniazdku oraz podłączyć różnicówkę do starej instalacji. Pamiętaj o przestrzeganiu obowiązujących norm i zasad bezpieczeństwa podczas pracy nad modernizacją systemu elektrycznego.